maandag 1 augustus

Ontwikkeling

Eerst even terug naar gisteravond, door tijdgebrek zijn er details niet in de blog verschenen.

Voor het uitdelen van de kleding en de eerste schoenen zijn we van de hoofdweg afgegaan, zover mogelijk het binnenland in. Dat ging een paar kilometer goed, de bus ging er soms te diep door de plassen. Na een duik of drie gaf de bus met grote zwarte rookpluimen aan geen onderzeeër te zijn. Tijdens het eten heeft Lonneke het bed van Yasin en Alhagy getest. Zo uit het niets een migraineaanval, gelukkig vandaag weer fris en fruitig. Het eten ging op zijn Gambiaans, we zitten allemaal op kleden op de grond rondom de schaal, in ons geval de schalen. Wij mogen met een lepel eten, normaal eten ze hier met de hand. Deze lepel houd je in je rechterhand, dit is je reine hand. De linker gebruik je om je bips af te vegen. Dat is nog netjes gezegd. Bij vertrek reed Alhagy de bus achteruit de compound af, deze kwam klem in een geul, ontstaan door de vele regen. Met vereende krachten hebben we hem er weer uitgeduwd.

Vanmorgen zat iedereen op tijd aan het ontbijt. We hebben zoals bij iedere maaltijd een moment van stilte. Vanmorgen duurde deze bijna tot het eind van ons ontbijt. Sommige zijn redelijk uitgeput van de indrukken, warmte en het ongewone werk. Onderweg in de auto hebben sommigen nog even een powernapje gedaan om op school weer flink aan de bak te kunnen.

Eenmaal op school werd de groep opgesplitst voor verschillende werkzaamheden. Er is aan de schilderploeg en metselploeg nu ook een schoonmaakploeg toegevoegd. De lokalen die van een nieuw dak zijn voorzien krijgen een flinke veeg- en dweilbeurt. Naast het schilderwerk, achterop het terrein, wordt nu ook de bibliotheek voorzien van een laag menie. Ik besluit de dames te helpen, zij maken de onderkant schoon dan doe ik de bovenste helft. Even vraag ik me het af waarom we dit doen, wanneer ik de bibliotheek inkijk. Het is een klaslokaal met allemaal houten stellingen, gevuld met stapels boeken. Aan de achterwand hangt er één half voorover. Er ligt een partij boeken op de grond. De kast ernaast zakt scheef in de vrijgekomen ruimte. Je valt van het een in het ander hier.

Bij aankomst vanmorgen was er nog geen metselaar en heeft een deel van de groep alle losse cementresten verwijderd en de buitenkeuken aangeveegd. De buitenkeuken is anders dan een barbecueplaats zoals bij ons. Deze is om kookles te geven en zo hebben ze minder last van de rookvorming dan in een lokaal. Zodra de metselaars er zijn, beginnen onze dames met het aansmeren van de wanden. Ook wordt de bijna ontoegankelijke toegang voor de poort voorzien van puin en zand. Er liggen een hoop kapotte stenen en stukken puin bij de buitenkeuken die daarvoor gebruikt kunnen worden. Het zand zal na een paar tropische buien wel verdwenen zijn. Hopelijk is het puin tegen die tijd platgedrukt. De tegelzetter verschijnt rond de koffietijd, hij koos voor vervoer op eigen gelegenheid. Alhagy had hem gebeld om op te pikken maar hij zou niet op tijd klaar kunnen staan. De temperaturen lopen op, het is hier op school ruim boven de dertig graden en de regen die er af en toe valt maakt de lucht steeds vochtiger. De principal, directeur, was vanmorgen ook op school om poolshoogte te nemen. Egbert heeft even koffie met hem gedronken en wat zaken besproken. De ramen in de bibliotheek worden door ons voorbereidt, maar de raamkozijnen worden van staal. Dit gaan de leerlingen van de metaalbewerkingklas zelf maken. Ook de kasten die in het huishoudkundelokaal komen zullen ze zelf maken van de door ons verstrekte materialen. De kasten worden helemaal van metaal gemaakt om zo de termieten geen kans te geven. Ze vreten alles op als ze de kans krijgen. Tijdens het gesprek met de principal bedenk ik me dat we de kasten in de bibliotheek ook maar, misschien deels, moeten vervangen. De kinderen lezen hier graag en de omgeving is straks perfect. We bespreken dat het wel een goed idee zou zijn. Ook, de zojuist binnengekomen, Christine beaamt het goede voornemen. We zullen het met Maarten opnemen en berekenen wat de ruimte in het budget is. Het glas voor de ramen zal later door Maarten geleverd worden. Hij zal ook toezien op het werk en zorgen dat het afkomt.

Alhagy haalt vandaag het brood en heeft drie dames op sleeptouw, om het dorp beter te leren kennen. Egbert had al een paar keer dames meegenomen op toer, hopelijk krijgt iedereen zo een rondleiding door het dorp. De dames hebben wel zin aan fruit en kopen naast brood ook een zak lokale sinaasappels. Het zijn tropische sinaasappels, groen en veel pitten. Alhagy schilt ze heel dun af en snijdt ze doormidden, zo kan iedereen zijn deel uitknijpen en leegslurpen.

 Tijdens de lunch, rond kwart voor een vertrekt er een bus voor een schoolreisje. Hier gebeurd dat in de vakantie, verder hebben ze toch niets om naar uit te zien in de vakantie. Hun ouders hebben niet de middelen om vrij te nemen of iets te ondernemen met hun kinderen. Vanmorgen toen wij het schoolplein opreden waren alle kinderen al aanwezig, voor negen uur dus. Allemaal netjes in schooltenue. Kinderen hier kunnen veel geduld opbrengen, heel veel. Er zijn twee juffen die beginnen met koken, ze krijgen een lunch mee. Er word fish benechin bereid in twee kookpotten. Eentje is zo groot, het lijkt wel een heksenketel. Een bos hout bepaald de hoogte van het vuur. Voor details zeker even de foto’s bekijken. De eerste bus verschijnt rond half elf op het schoolplein, volgens de principal zal er nog één komen. Het is een grote bestelbus, een hele oude. Een paar sterren in de voorruit verraden een noodstop zonder gordels. Nu weten we zeker dat Vera niet de eerste en de enige zonder gordel was. De bekleding op de banken hangt er aan flarden bij, zie wederom de foto’s. Groep vijf en zes gaan vandaag op pad, in totaal gaan er vijfenvijftig kinderen mee. Deze gaan allemaal in deze oversized bestelbus, inclusief vier leerkrachten en de chauffeur. De tweede bus is nooit gekomen en gelukkig gaan het vat met water en de lunch op het dak.

Nog een keer over het Gambiaanse verkeer, bijna alles is benoemd. Maar de oudste middelen nog niet. Er wordt overal, in de stad en op het platteland, veelvuldig gebruik gemaakt van de ezelwagen.

Het zijn maar kleine beesten, maar wat een kracht hebben ze. Een wagen cement is geen probleem, zelfs niet met de koetsier er bovenop. Helaas wordt er nog wel eens met de stok gemept om het tempo op te voeren. Bij de slimste ezels is het opheffen van de stok al voldoende. Regelmatig loopt er een jongere ezel naast om zo te oefenen en te wennen aan het lopen in de drukke straten. Ze zijn ingebonden in een tuig, genaaid van oude rijstzakken. Een bit bestaat niet, een touw dat als teugel dient, wordt door de bek getrokken. Wat we hier ook nog regelmatig zien, zijn ossenwagens. Prachtig, twee grote ossen met het juk op de schouders. Een wagen, meestal onderweg naar het land of op de terugweg, met erop de man of vrouw met een paar kinderen en de ploeg.  

Er hangt een gigantische onweersbui in de lucht, donkere koppen dreigen ons op te slokken. Het is nu zo drukkend dat zelfs bij het typen mij de zweet van het hoofd gutst. Lonneke gaat net op pad om de jongeren voor het losbreken van de bui te verzamelen in onze kantine. Het duurde nog zeker een kwartier, maar het kwam. Op dat moment was het ook een mooie tijd om te vertrekken. We  hebben eerst opgeruimd en onze spulletjes bij elkaar gepakt. Op de terugweg was het duidelijk dat het op meerdere plekken flink geregend had. Kinderen waren bezig om vanaf de voordeur naar de straat een paadje van stapstenen te maken door het water. Bij meerdere huizen hebben ze hetzelfde van zandzakken. Gisteren zag ik bij een winkel waar ze in de deuropening een drempel van zeker twintig centimeter hadden om het water buiten te houden. Onderweg zaten de gieren met gespreide vleugels om de boel een beetje te drogen. Net als aalschovers bij ons dat ook kunnen.

We hebben even een stop gemaakt bij de winkel, het broodbeleg is alweer op. Eenmaal bij het hotel hebben we de jongeren een zwemverbod opgelegd in verband met het onweer. Inmiddels is deze opgeheven.

Selma, Vera, Ilse en Sophie hebben een gedicht geschreven:

Jan wil alles hebben, Jan heeft nooit genoeg.

Jan zeurt tegen z’n moeder van ’s avonds laat tot ’s morgens vroeg.

Want Jan wil het beste en het duurste wat er is. Zo loopt Jan nooit iets mis.

Lamin heeft niet alles, maar een beetje is genoeg.

Lamin is blij van ’s avonds laat tot ’s morgens vroeg.

Want Lamin is tevreden met wat hij heeft, omdat Lamin om anderen geeft.

Jan of Lamin, wie heeft er nou eigenlijk het meest?

En op wie lijken wij dan het best?

Degene met de vrienden of het verwende nest?

We lezen Prediker 2:12-26

Prediker vertelt ons om te genieten, vier het leven. Wanneer je er niet bent, word je toch snel vergeten. Mooie levensles. Gisteren hebben we, door de drukte niet gelezen. Dit is een vervolg op wat we toen hadden moeten lezen. Daar heeft hij uitbundig gevierd, veel rijkdommen vergaard en alles gedaan wat je je maar kunt bedenken. Je doet je best en vergaart van alles, je leeft als een wijze om zo enorme rijkdommen te vergaren. Op het eind sta je weer gelijk met de dwaze en allebei met lege handen.

Sommige van jullie waren er vanmorgen bij toen ik mij weer eens onnodig opwond over het werk van de metselaars. Zaterdag had ik mij al aan de werklust van één van hen geërgerd en vanmorgen werd ik boos. Ze zouden zaterdag nog een poosje doorgaan toen wij vertrokken, hun werktijd zat er nog niet op. Nou wil ik hun niet dwaas noemen en mijzelf zeker niet wijs. Maar als zij op zaterdag afscheid van ons nemen op de werkplek en wij weten hoever we zijn gekomen, dan is het niet slim dat je verder niets meer doet. Dat valt wel heel erg op. Nu was ik de echte dwaas vanmorgen. Ik maakte me een portie boos op deze twee mannen en liep vervolgens maar even bij ze weg. Ik loop een poosje rond met een rotgevoel en zij hebben lekker een middagje vrij gehad. Prediker wil met zijn verhaal aangeven, wijs of dwaas, slim of dom, fanatiek of lui, je zult met elkaar moeten dealen. Dit is de wereld waarin wij leven dus je moet het ermee doen.

Hier in Gambia probeert de regering de ontwikkeling op de meeste gebieden zo hard mogelijk te remmen. Houd je bevolking dom en dwaas en je blijft lekker lang de baas. Zijn wij nu wijzer dan deze mensen, nee! Wij leefden tweehonderd jaar geleden net zoals deze mensen. Alleen heeft onze regering er door de jaren heen haar best op gedaan om ons zo goed mogelijk te laten ontwikkelen. Iedereen en op elk niveau.

Erger nog: meerdere Europese landen hebben, nog niet zolang geleden, voordat deze president aan de macht kwam hun best gedaan om deze mensen zo dom mogelijk te houden. Ze werden zelfs als dieren verhandeld, verkocht bij opbod en uitgebuit om de “eigenaar” zijn rijkdom te vergroten.

Ook hier heb je nu wijze mensen, misschien een ander opleidingsniveau dan wij gewend zijn. Maar wijs in denken en doen. Wij proberen deze mensen te helpen met eenvoudige middelen om zich verder te ontwikkelen. Al is het maar een heel klein beetje om zo een eerlijkere verdeling van de rijkdommen van dit land te bevorderen.

De grond is vruchtbaar, de zee zit vol vis. Wind en zon genoeg om in eigen energie te voorzien. Wij weten het en hebben de kennis om het door te geven. Wie let ons om deze mensen zich verder te laten ontplooien om ze een menswaardiger bestaan op te laten bouwen?

Niemand is dwaas en niemand is dom. Wij zijn elkaars naasten, naasten om er samen het beste van te maken. Een ding weet ik, na het lezen van deze tekst, de bibliotheek moet blijven bestaan!