zaterdag 30 juli

Barbecue

We beginnen bij gisteravond, een heerlijke avond op het strand. Na het schrijven van de blog had ik drie kwartier om te genieten voordat we bij elkaar zouden komen. Lonneke zei als je snel bent kan je even zwemmen. Gelukkig heb ik niet naar haar geluisterd, ik ben even naar het gedeelte waar de vissers aankomen geslenterd. Hele smalle bootjes zijn het, uitgeholde halve boomstammen. De meeste roeien op zee en een enkele heeft een buitenboordmotor. Een haven is er niet, ze roeien zover mogelijk, liefst met neus van de boot, het strand op. Ze drukken de boot op een boomstam en als deze er ver genoeg onder zit, drukken ze de volgende boomstam er aan de voorkant onder. Met drie stammen halen ze de boot op het strand en kan er gelost worden. Er zijn vele mannen die helpen om de boot op het strand te krijgen. De beloning is dan een paar vissen. Hier kun je je meerdere bijbelverhalen zo inbeelden. De mannen die hier werken zijn qua bouw zowat allemaal hetzelfde. Zoals een Nederlandse bokser of bodybuilder zou zeggen, mooi droog getraind. Gespierd en geen pondje teveel vet. Er loopt één echte brede man tussen en één man loopt zeer ongemakkelijk. De laatste heeft geen spieren aan een been. Ik vraag me even af: hoe zou Jezus hier een keus kunnen maken, wie hij wel en wie hij niet zou vragen. Zou hij de sterke of de man met een handicap vragen? Zullen er toen ook mensen getwijfeld hebben om hem te volgen?

Pfff, zo’n reisje naar Afrika kan je aan het denken zetten. De vis wordt aan boord al zoveel mogelijk gescheiden op soort en grootte. Alles kan worden gebruikt, er gaat weinig over boord. Aan land gaan de mooie vissen voor de verkoop en het overgrote deel wordt gerookt of gedroogd. Wanneer we langs Tanji rijden, tweemaal daags, kunnen we deze geur opsnuiven. Verschrikkelijk! We gaan de komende week nog een wandeling met de groep over deze visafslag maken. Hectares tafels met gepekelde vis en vele rokerijen. Zodra ze gerookt of gedroogd zijn, gaan ze op transport de binnenlanden in. Dit in grote manden of papieren zakken. Als je een lege cementzak neemt en voorzichtig de binnenkant eruit haalt kan je ze overal voor gebruiken, zelfs voor vervoer van tapalapa en vis.

Ik schreef in de blog dat we ergens in een hoekje onze blog zouden houden. Dat werd anders, we hebben vijf strandbedden in een cirkel gezet en op het strand gezeten. Het enige wat miste, naast een gedichtenbundel, was de kaars die we iedere dag ontsteken. Gelukkig hadden wij een heerlijke zon die ons verlichtte. In de tussentijd was de bediening al druk in de weer om ons buffet in gereedheid te brengen. Een lange tafel, waar we met z’n allen aan konden zitten, was gedekt. Alhagy had een buffet geregeld, dat is hier goedkoper dan van de kaart bestellen. Er was ladyfish gebakken met een krokant korstje en kip gegrild  met een sausje en uien erop. Twee soorten rijst, gewone witte en benichin. De laatste is droog gekookt in een mengsel van knoflook, pepers en specerijen. Salade en, gelukkig voor de groep, ook friet met mayonaise. Voor het eten had één van de medewerkers al een mooie basis gelegd voor een kampvuur met een flinke voorraad hout ernaast. De planning was om op tijd terug te gaan naar het hotel. Toen iedereen eenmaal rondom het vuur zat, was dit voornemen inmiddels vervaagd. Al turend in het vuur werd het ene liedje na het andere ingezet. Van een hoop bekende liedjes alleen het refrein en later kwamen ook de kinderliedjes voorbij. Paradise beach had een paar peertjes brandende, verder was het aardedonker. De maan was er niet, des te helderder waren de sterren aan de hemel. Rond kwart over negen trokken we richting de auto voor de terugreis, inderdaad donker. Eerst een paar kilometer door het zand, geen lantaarnpaal of verlicht huis langs de kant. Donker hier, dat is pas echt donker. Voetgangers, fietsers, koeien, geiten, schapen en veel honden, alles onverlicht. Eenmaal op de grote weg is het weinig beter, de opsomming van zonet wordt uitgebreid met verkeerd verlichte voertuigen. Scheve koplampen, groot licht, één licht en zelfs een auto met geen licht. We matigen onze snelheid en rijden rustig door de aardedonkere nacht. Eenmaal veilig bij het hotel trekt iedereen, jong en oud, gelijk richting de kamer. Slapen, de wekker zou hun weer vroeg wekken.

Vanmorgen zat iedereen rond half acht weer aan de ontbijttafel, steeds meer mensen wagen zich weer aan de eieren. De Banjulbelly is redelijk onder controle, een enkeling heeft nog wel eens een ontregeld toiletbezoek. Dat zal de rest van ons verblijf wel zo blijven. Tegen de klok van half negen rijden we weg van het hotel. Alhagy had gisteravond nog even dubbel gecheckt of het misschien ook cleaningday was. We hadden geluk, anders hadden we zeker een half uur eerder moeten vertrekken. Het rijverbod geldt van negen uur tot één uur in de middag. Er moest getankt worden en bij de benzinepomp zou de tegelzetter met zijn assistent op ons wachten voor een lift. Bij Ghanatown wordt team Banka opgepikt, twee auto’s volledig afgeladen.

Eenmaal op school gaan we als een razende tekeer. Klarissa, Ilse, Sophie en Selma gaan schilderen. De laatste twee hebben in Nederland hun roeping gemist, ze kunnen er geen genoeg van krijgen. Alles is af daarachter en ze kunnen naar hartenlust smeren. Raymon, Mariëtte, Susan, Lonneke en Egbert gaan helpen bij de buitenkeuken. Vandaag aansmeren van de blokken. Lonneke en Susan liggen op de kop onder het aanrecht. Raymon mag op het dak assisteren. Hij, Banka en Maarten gaan het dak monteren. Mariëtte, Alhagy en Egbert geven de platen aan en verrichten verder hand- en spandiensten. Voor de, mede hierdoor verlate koffiepauze, ligt het dak er op. Lisa, Marjan, Soof, Vera en Loes gaan de tegelzetter assisteren. In het handwerk- en huishoudkundelokaal komt een nieuwe vloer. De oude betonvloer is vies, kapot en ongeschikt voor dit vak. De trotse kookjuf zit er bovenop om de vooruitgang van haar leslokaal op de voet te kunnen volgen. De tegelzetter snapt het nog niet zo goed en doet zoveel mogelijk zelf. Daar worden ze hier normaal ook voor betaald. Nu moeten ze als het even kan onze handen hun werk laten doen, dat is wat wij willen. De dames gaan eerst maar eens op zijn Gambiaans water halen, vanmiddag op eigen wijze. Door een tekort aan emmers gooien ze de kruiwagen vol met water. Deze past niet onder de pomp, er moet geïmproviseerd worden. Ze nemen een lang stuk plastic en leiden de straal naar de kruiwagen. Het lekwater achteraan wordt opgevangen in een emmer. Voor vertrek ligt de tegelvloer er ruim voor de helft in. Maandag wordt deze kus geklaard. Marjan heeft vandaag laten zien dat ze inmiddels een volleerd tegelzetter is.

 Het schilderen zal maandag waarschijnlijk ook worden afgerond. De buitenkeuken krijgt komende week tegels aan de wand en de aanrechtbladen zullen worden voorzien van een, door Hollandse handen gelegd, mozaïekje. Het dak van het computerlokaal en de ramen van de bibliotheek zullen ook worden aangepakt.

 We vertrekken vandaag later, we gaan barbecueën bij Paula, Maarten en hun kinderen. Onze dames en heer zullen de beide heren, Tobias en Lars, vast een leuke middag bezorgen.

In Gambia is het tijd om de cashewnoten te oogsten, op vele plekken zie je ze liggen. Het oogsten is  zeer bewerkelijk. Ze groeien aan een soort appel. Door hun kromme model moeten ze met de hand worden geplukt. Handmatig van de appel gehaald en dan gedroogd. De meeste worden verkocht aan de handelaren uit India. Lokaal worden ze op straat verkocht door dames met een schaal op hun hoofd, in de variaties rauw of geroosterd. Maarten gaat onze jongeren vanmiddag een cursus cashewnoten roosteren geven. Bij het afronden van de blog hebben we gezien dat deze Gambiaanse werkwijze bij het branden van de cashewnoten in Nederland nooit goedgekeurd gaat worden. De schil bevat gas, dat houdt het vuur wel gaande. Warm uit de dop zijn de noten een delicatesse. Alhagy geeft de dames instructie hoe je ze moeten doppen. Instructies hoe we ze moeten eten zijn niet nodig, die kennen we al.

Wederom geen kaars en gedicht mee. Ik krabbel wat, half gebed, half gedicht:

We halen emmers water uit een pomp,

mixen het cement met de hand.

Voor de mensen hier tegenwoordige tijd,

deze werkwijze zijn we al jaren kwijt in Nederland.

Het verhaal wat Prediker ons verteld,

is een mooie verwoording van ons werk.

We zullen het nog vele malen beleven,

wij zien hoe het ooit ging en dat maakt ons sterk.

Laten we niet te veel belerend willen zijn,

wij hoeven het tij voor deze mensen niet te keren.

We doen het lekker op hun wijze,

de tijd zal het ze leren.

We werken mét deze lieve mensen,

doen werkzaamheden, groot en klein.

Wij vragen U, bij alles wat we doen,

Heer mogen wij Uw handen zijn.

We lezen Prediker 1:1-11

Eerst dacht ik, het is een lofdicht van Prediker. Lees je het verhaal goed dan is het een prachtige spiegel. Mens maak je niet zo druk, het werk komt wel een keertje af en de wereld draait gewoon door. Neem tijd voor echt belangrijke dingen in het leven.

Laten we naast jagen ook leren genieten, genieten van de mooie dingen in het leven. De eerste dagen proberen we voortouw te nemen en de mannen van Banka in ons Nederlands tempo mee te nemen. Heel langzaam komen we erachter, dat we toch maar mee moeten gaan in hun tempo en meer genieten van de dingen om het werk heen. Een hele dag racen in de warmte hier, houden we ook niet vol. Ergens wel jammer.

Het verhaal van Prediker, gelijk heeft hij misschien wel. Jaren geleden stond de school er niet en ooit zal hij weer verdwijnen. Hopelijk zal er op een andere plaats weer een nieuwe verschijnen. Moeten we alles dan maar laten vallen en niets meer doen? Nee, maar we moeten bewust zijn van wat we doen en waarvoor we het doen. Leer genieten van de simpele dingen en van elkaar. Neem de tijd voor een ander, zoals gisteren in ons verhaal stond. Geniet van de kleine dingen. Zoals gisteren, draaien we de bocht om met de auto en loopt er een kameleon voor de auto. Alleen al het loopje van het beestje en de manier waarop hij je volgt, met zijn ogen zowat achterstevoren in zijn kop.

Cashewnoten roosteren en tijdens het typen van de blog, brengt Alhagy mij er een paar. Nu leven er in Nederland geen kameleons, en cashewnoten groeien er ook niet. Wie kan er zich herinneren wanneer hij of zij een aardappel heeft gepoft in het vuur of een middagje vogels gespot heeft in het bos? Dat zijn dingen die vroeger zo normaal waren, laat het maar weer terugkomen. Die goede oude tijd. Ja, alles hebben we al een keer meegemaakt. Maar herontdekken kan net zo leuk zijn. Ja, er valt nog een hele hoop te herontdekken.