23 juli

Het is al weer woensdag, de week is gehalveerd. Dat houdt ook in dat we weer een dag dichter bij het vertrek zijn. Maar vandaag eerst nog een dag hard werken. Zodra we buiten komen is het benauwd. Er hangt regen in de lucht. We rijden richting Jambanjelly en zien de donkere lucht voor ons. Onderweg stoppen we bij een winkeltje omdat een aantal jongeren rijst en olie willen kopen voor de gezinnen waar ze te gast waren in de eerste week. De balen rijst liggen op het dak en we rijden verder. Na een krappe kilometer vallen de eerste drupjes, dus stoppen we en halen we alles weer van het dak en proppen het in ons overvol beladen bus. 15 personen, 125 kilo rijst en een blik olie… het is maar goed dat ze hier geen weegbrug kennen.

Als we aankomen bij school is de lucht geklaard. We kunnen zien dat het hier al geregend heeft, maar de zon schijnt volop en brandt op onze ruggen. We willen vandaag de laatste twee vloeren storten, de gemaakte stenen opruimen en de bibliotheek schoonmaken. Als het even kan, zal dit onze laatste werkdag zijn. We starten dus op tijd en werken weer hard. Water halen, zand scheppen, stenen scheppen, cementzakken sjouwen, kruiwagens duwen, beton storten en weer terug naar het begin. We wisselen elkaar zoveel mogelijk af. De mensen die vandaag iets minder zwaar lichamelijk werk willen, ontfermen zich over de bibliotheek. We hebben nog nooit zoveel stoffige boeken en boekenkasten gezien. Alles is grijs, vies en zanderig.

De laatste betonmat wordt in het lokaal gelegd en bekisting wordt langs de bovenkant van de (nieuwe) muur getimmerd. De bekisting langs de zijkanten is gisteren gestort en die bikken we vandaag bij zodat het gelijk loopt met de muur. Er zal uiteindelijk een pleisterlaag tegen aan komen en dan moet de ondergrond natuurlijk wel gelijk zijn. Ellen en Lonneke ontfermen zich nog over de ingangen van de lokalen. Er loopt een soort van betonnen verhoging voorlangs en her en der zijn er stukken afgebroken, weggeslagen of zoiets. Ze krabben het schoon, maken een mal met stenen en storten het vol met cement.

Het lawaai van de betonmolen overstemt elk gesprek en dus werken we hard, praten we weinig en soms schreeuwen we wat naar elkaar. Maar zodra de lucht betrekt en de eerste druppels vallen, communiceren we allemaal zonder woorden: al het cement moet in veiligheid gebracht worden en dan maken dat je onder dak komt te staan. Het lijkt een klein buitje te zijn, dus besluiten we dat we gelijk maar gaan schaften. Dat is lekker praktisch volgens ons en trouwens…. we moeten toch ff testen of dat dak op de staffroom en bibliotheek wel degelijk waterproof is!

Na de lunch zijn er een aantal van ons die opnieuw op huisbezoek gaan. Alhagy rijdt ons naar de plaatsen toe omdat we moeilijk met 125 kilo rijst op ons hoofd kunnen lopen. Het is wederom een bijzondere ervaring. We horen elke keer weer dingen die we niet wisten en zo ook tijdens het bezoek dat Egbert en ik brachten aan Sally (de docente over wie ik gisteren schreef). Als cadeautje voor haar hadden we spijkers en een hamer meegenomen. U zult wel denken: “Wat een belachelijk cadeau! Ik ben blij dat jullie niet bij ons op bezoek komen en zoiets meenemen. Doe dan maar bloemen of chocolade!” Maar deze jonge vrouw had gisteren oude verroeste golfplaten van de school gekocht omdat zij een schuurtje wil maken voor haar hout. Nu ligt haar hout namelijk in de regen en dan kun je natuurlijk niet koken. We hadden bedacht dat ze spijkers en een hamer waarschijnlijk wel kon gebruiken bij het maken van haar schuurtje. We raakten in gesprek en vroegen haar naar haar situatie in de compound. Sally is getrouwd, maar is de tweede vrouw van haar man. Zijn eerste vrouw en diens tien kinderen leven op de compound, net als haar schoonmoeder. Zij leeft er dus ook met haar vier kinderen. Haar man moet dus van zijn salaris zijn moeder, zijn eerste vrouw en hun 10 kinderen, zijn tweede vrouw en hun 4 kinderen onderhouden. Sally vertelde dat ze soms vijf maanden lang geen geld van hem krijgt omdat het opgaat aan haar schoonmoeder en aan haar mans eerste vrouw. Sally verdient zelf een beetje geld als lerares en moet daar dus haar hele huishouden van draaien en haar vier kinderen en zichzelf van onderhouden. Maar dat is niet alles. Haar moeder leeft nog en aangezien zij het enige kind is, moet zij ook haar moeder onderhouden. Laten we eerlijk zijn: spijkers, een hamer en wat geld…. daar heeft ze toch meer aan dan aan die chocolade en bloemen? Toen we weggingen kregen we van haar een tros bananen mee en ze had zelfs een rok voor mij laten maken. Ongelofelijk…. je hebt zo weinig en nog deel je er van. Als ze mijn rok niet had laten maken, had je misschien dat schuurtje wat sneller af kunnen krijgen. Maar daar kiest ze niet voor… zij kiest voor delen en haar dankbaarheid uiten aan een stel Toubabs. Tussen haar en mij voel ik geen verschil. We zijn gelijkwaardig en volkomen identiek… maar wat is de plek van onze wieg toch bepalend voor onze toekomst.

Als we terugkomen op school zijn we klaar voor vertrek. Dit was onze laatste dag klussen. We hebben morgenvroeg een afscheid op school en willen daar niet in onze bouwkleding staan. De laatste foto’s worden genomen. Alle Gambiaanse werkmannen en alle Nederlandse bouwvakkers staan er op! We geven alvast wat schoenen weg aan de bouwmannen en stappen dus op blote voeten de bus in. Op het eindresultaat van de lokalen moeten we nog een tijdje wachten. Na het regenseizoen wordt de klus afgemaakt door Stichting Bouwen. Natuurlijk krijgen wij (en jullie) tegen die tijd het eindresultaat te zien. Maar vooralsnog hebben wij het fundament mogen leggen voor een prachtig nieuw praktijkgedeelte.

Er schiet me een zinnetje door m’n kop van Acda en de Munnik. Ik pas de tekst een beetje aan:
“Jij maakt het verschil”

Dagevaluatie:

Annemiek steekt de paaskaars aan. Niet alleen voor ons, maar vandaag zeker voor de slachtoffers van de vliegtuigramp in de Oekraïne.

Mellany opent met een verhaal over afscheid nemen bij een reis. De onbekende plek is vertrouwd geworden en er zijn vriendschappen ontstaan.

Robin leest Romeinen 8: 1-11

Egbert vult aan: Heb ik de eerste week of anderhalve week geklaagd over de teksten die in het leesrooster staan, komen we er de afgelopen dagen al een stuk beter vanaf en dan treffen we vandaag een tekst die is mij zeker op het lijf geschreven . Het is gewoon een genot.
Vers vijf vind ik een echte knaller: “Wie zich door zijn eigen natuur laat leiden is gericht op wat hij zelf wil, maar wie zich laat leiden door de Geest is gericht op wat de Geest wil”. Tweeënhalf jaar geleden hadden Ellen en ik een gesprek met dominee Hetty. Aan het einde van dit gesprek flapte ik zonder ook maar enig overleg (die tijd kreeg ik niet van de Geest) mijn droom op tafel. Ellen heeft zonder enig moment na te hoeven denken zich hierbij aangesloten. Wat heeft dat nou met vers vijf te maken, zul je nu afvragen. Ik had meerdere doelstellingen met mijn idee voor wat nu “De Jeugd voor Gambia” heet. De eerste was ik de jongeren graag bewust zou willen maken van het feit dat er meer is dan alleen onze eigen wereld. Met andere woorden: laat je niet door je eigen natuur leiden, maar laat je leiden door de Geest. Hier in Gambia hebben ons zeker laten leiden door de Geest. Ook vandaag was weer zo’n bijzondere dag. Het was de laatste werkdag en sommigen van ons gingen nog een keer op bezoek bij een Gambiaans gezin. Het mooie was dat de meesten vonden dat ze voor al de liefde en vriendschap wat terug moesten doen en dus werd er voor werktijd van alles, veel gekocht, vooral rijst; veel rijst. We kwamen met ons actiegeld op ongeveer €20.000,- dat is meer dan zestig goede Gambiaanse jaarsalarissen. Voor de mensen thuis: u leest het inderdaad goed ja…. 60 !! Alles wat we terug hebben gekregen van onze Gambiaanse vrienden voelt voor ons vele malen meer! En dat is vast mede dankzij de Geest.
Dat is een mooie bewustwording. We geven veel, maar krijgen gevoelsmatig meer terug en willen nu proberen met cadeaus de balans weer gelijk te zetten. Ik denk dat het onmogelijk is, maar ik heb nog nooit iemand zo blij gezien met de extra 15 roestige, kapotte, golfplaten die Sally alsnog gisteren kreeg (zie blog van gisteren).
Ellen en ik zijn bij haar langs geweest vanmiddag. Daar hebben wij een zeer welkom bezoek gebracht. Wat neem je mee: een pak spijkers en een hamer. Tijdens dat bezoek hebben wij voor het eerst, ook vandaag tijdens een werkdag, kennisgemaakt met de regentijd. Eerst dachten wij dat het een buitje betrof, maar later werd het een echte stortregen. Daar waren wij niet zo gelukkig mee. De lokale bevolking des te meer omdat het gewas weer kan gaan groeien. En er speelde een liedje door mijn hoofd: “Stromen van zegen komen als plasregens neer, zend mij die stromen van zegen geef mij die plasregens Heer.” Ik ken het niet zo goed maar de ouderen onder ons waarschijnlijk des te beter. Dat moet toch een lied zijn wat we iedere morgen onder de douche horen te zingen? Mocht u de vraag hebben of mijn droom hier is uitgekomen, dan moet ik ja en nee zeggen. Mijn droom is deels uitgekomen, zelfs meer dan ik ooit had durven hopen en verwachten. Tegelijkertijd denk ik: “Hopelijk duurt deze droom nog heel lang!”
Ik wilde er ook mee eindigen, ware het niet dat ik net iets heel anders hoorde. Op de galerij spreekt Christine me aan en zegt: “Weet je wel dat het een nationale rouwdag is in Nederland?” Ik moest bekennen dat ik dat niet wist maar dankzij een bericht dat Christine ontving, weten wij het nu. En ik ben blij dat we er net bij het aansteken van de kaars bij stil hebben gestaan, zodat ook wij weten dat voor sommige mensen het gevoel van de Geest heel ver weg kan zijn . Laten we voor hen vers tien nogmaals lezen, ook straks bij het eten. Volgens mij is het een goede inspiratie voor een gebed en om God te vragen deze slachtoffers in genade aan te nemen.
“Als Christus echter in u leeft, bent u door de zonde weliswaar sterfelijk, maar de Geest schenkt u leven, omdat u door God als rechtvaardigen bent aangenomen.”



Ervaringskriskrasje:
Kinderen die vandaag zeggen: “Jullie hebben de belofte waargemaakt.” In onze bijeenkomst, ontroert deze uitspraak ons tot tranen toe. De dankbaarheid die de mensen hebben voor (in onze ogen) heel simpele dingen, ervaren we als erg bijzonder.
We zijn tevreden over de werkzaamheden die we hebben gedaan en over de resultaten die we hebben behaald in deze drie weken. Ook de bezoeken die we brachten aan de gezinnen, waren weer erg bijzonder.
De moeheid merken we elke dag steeds meer, dus we zijn blij met de rustdag morgen. Vrijdag hebben we ook nog een dag bij het hotel, voordat we het vliegtuig in stappen.
“dankbaarheid is onbetaalbaar”